Werkzaamheden van de klinisch apotheker in de eerstelijns

De apotheker neemt vanuit zijn/haar positie als behandelaar in het eerstelijnsteam de verantwoordelijkheid voor de farmacotherapeutische behandeling van individuele patiënten en het farmacotherapeutische beleid van de praktijk/gezondheidscentrum. Overkoepeld bestaan de werkzaamheden uit:

1. Individuele farmacotherapeutische patiëntenzorg

De apotheker heeft een behandelrelatie met individuele patiënten en neemt de verantwoordelijkheid voor de farmacotherapeutische behandeling van deze patiënten, inclusief effectiviteit en veiligheid.

Het farmacotherapeutisch consult.

De apotheker:

  • Voert consulten op eigen verzoek of op verzoek van de patiënt, na verwijzing van de doktersassistent, POH, huisarts, thuiszorg, apotheek of via digitale triage. 
  • Vraagt de patiënt naar problemen, behoeftes, verwachtingen met betrekking tot de behandeling met geneesmiddelen en stelt met de patiënt de zorgvraag(/vragen) vast.
  • Behandelt patiënten met klachten, problemen, vragen en wensen op het gebied van medicatiegebruik
  • Brengt op basis van de zorgvraag van de patiënt, of van zorgverlener om de patiënt heen,  farmacotherapie gerelateerde problemen en behandeldoelen in kaart. 
  • Bespreekt met de patiënt de mogelijke keuzes, opties, voor- en nadelen van behandeling met geneesmiddelen, beslist samen met de patiënt over diens behandeling, en voert, in overleg met de huisarts, wijzigingen door.
  • Voorziet in adequate follow-up van patiënten en monitoring, zo nodig door het aanvragen en interpreteren van aanvullend onderzoek zoals labwaarden, vragenlijsten, wearables, ecg, bloeddruk, ed.
  • Beoordeelt effectiviteit en veiligheid van behandeling met medicijnen en neemt in samenspraak met patiënt besluiten over de farmacotherapeutische behandeling, geeft advies of verwijst. 
  • Begeleidt patiënten bij het starten, gebruik, afbouwen, stoppen en/of veranderen van de van behandeling met medicijnen.
  • Geeft voorlichting en advies over gezondheid bevorderend gedrag en maatregelen gericht op het voorkomen van verdere gezondheidsproblemen van de patiënt en goed geneesmiddel gebruik.
  • Consulteert zo nodig medisch specialisten en adviseert/overlegt over door te voeren wijzigingen in de behandeling met medicijnen.
  • Toetst en evalueert met de patiënt of wijzigingen in de behandeling met medicijnen het gewenste effect hebben en stelt bij/past aan wanneer nodig.
  • Legt behandelgegevens, medicatie en andere relevante gegevens vast in het medisch dossier en zorg voor synchronisatie met het apotheek informatie systeem.

De apotheker vult de farmacotherapeutische zorg in binnen onder meer de volgende thema’s:

  • Complexe ouderen zorg, zoals medicatiebeoordelingen/polyfarmacie gesprekken, consult voor Parkinson patiënten
  • Patiëntveiligheid, zoals: voorkomen/behandelen van schade door geneesmiddelen en bevorderen van goed geneesmiddel gebruik
  • Angst en stemmingsproblematiek, zoals deprescribing consulten psychofarmaca, monitoring afbouw psychofarmaca, begeleiding en monitoring mensen met ADHD 
  • Extra begeleiding van chronische of ernstig zieke of palliatieve patiënten met complexe geneesmiddelenproblematiek
  • Farmacotherapeutische begeleiding bij ontslag na ziekenhuis 
  • Farmacotherapeutische begeleiding bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden
  • Farmacogenetisch consult bij ineffectiviteit of bijwerkingen

2. Kwaliteitszorg

  • Initiëren en uitvoeren van kwaliteitszorg projecten rondom farmacotherapie. 
  • D.m.v. risico-stratificatie pro-actief opsporen en behandelen van patiënten met mogelijke farmacotherapeutische problemen. 
  • Verbeteren van medicatiegerelateerde (werk)processen in de huisartsenpraktijk/gezondheidscentrum, bijvoorbeeld rondom herhaalmedicatie.

3. Interprofessionele consulatie

  • Beantwoorden van farmacotherapeutische vragen en het geven van advies aan huisartsen, POHs, assistenten en wijkverpleging over farmacotherapie-gerelateerde problemen.

4. Het geven van onderwijs

  • Verzorgen van (regionaal) onderwijs/nascholing.
  • Verzorgen van (regionaal) onderwijs/nascholing.
  • Actief bijdragen aan het FTO in samenwerking met de andere lokale openbare apotheker(s).

Aanvullende opleiding